Mobil Demokrat TR2023, 2023 yılında yapılacak olan başkanlık ve milletvekili seçimlerine ilerleyen Türkiye’nin seçim gündemine bir tepki olarak doğdu. Yurttaş, seçmen şapkasıyla, gündeme ait değişik perspektiflerle değişik kesitler alıp ideolojik konum, siyasi amaç ve hedeflerine uygun yorum ve eleştiriler getirebilir, siyasi görüşünü ve oyunun rengini belirleyebilir, kendine uygun tutum ve eylemselliklere angaje olabilir. Mobil Demokrat TR2023, seçime odaklanmış siyasi gündemin etkisiyle tercih edilebilecek tutum ve eylemselliğe dair bir örnek sadece.
Kendi çapında reaksiyoner bir hareket olarak görülebilecek bu proje, seçim odaklı siyasi gündem içinden iki unsuru kendine dert ediniyor: Dolaşımdaki anketler ve seçim güvenliği meselesi.
Dolaşıma sokulan anket haberlerinin yönlendirici etkisi
Kendimizi iliştirdiğimiz iletişim kanalları üzerinden bize ulaştırılan, “araştırma” başlıklı irili ufaklı çalışmalara dair haber içerikleri gerçekte bize nasıl bir katkı sağlıyor? Mesela, duyurulanların yanılmaz kestirimler olduğunu kabul etsek bile mecliste oluşacak kompozisyonun nasıl şekillenebileceğine dair herhangi bir öngörümüz olabiliyor mu? Kendi perspektifimizle iyimser ve kötümser yaklaşımları karşı karşıya koyduğumuzda olası meclis aritmetikleri nasıl bir aralıkta değişiyor? Çok konuşulan parlamenter sisteme geçiş anayasal düzeyde bir değişiklik gerektirdiği için, oluşabilecek kompozisyonlar bu değişiklik için gerekli vekil sayısını çıkaracak konsensüsü üretebilecek potansiyele sahip mi? Evetse kimler işbirliği içinde olmalı? Bir mobil uygulama, haberlerde yer alan oy değişimi verilerinin alımlayıcısını analizlere ve öngörülere ulaştırabilecek, onu iyimserlik veya kötümserlik mesajının okuyucusu olmanın ötesine taşıyabilecek basit bireysel bir donanım haline gelebilir mi? Bu proje, bu son soruya iyimserlikle verilen bir ‘olabilir’ yanıtı.
Devletin seçim güvenliğinin teminatı olmaması yargısı
Burada, Türkiye’de seçim organizasyonunun zamansal, kurumsal ve mali boyutlarını sayıp dökmek, yurttaşlar olarak verdiğimiz vergilerle seçimlerin güvenilir kılınmasının zaten devletin görevi olduğunun altını çizmek mümkün. Ama yakın deneyimlerimiz, yurttaşların vergileriyle oluşturduğu ve adına devlet dediğimiz yapabilirlik gücünün adil bir seçim söz konusu olduğunda nasıl işlevsiz kalabildiğini bize anlattı. Bunların örneklerine burada yer vermek sadece bir tekrardan ibaret olur. Artık adil seçimler deyince hemen aklımıza geliveren, bugünlerde benimsediğimiz gerçeklik çerçevesinde merkezi konumunun ayırdına iyice vardığımız, kendini kanıtlamış bir özne var: Oyuna sahip çıkan seçmen. Seçmen, seçim sonucuna ait elde edebileceği sandık tutanağı gibi aleni bir bilgi kırıntısını denetim gücüne çevirebilir mi? Bununla adil seçim sürecinin gerçekleşmesinde aktif bir rol oynayabilir mi? Bunlar yeni sorular değil. Bu soruları merkeze alan ve adil seçimin oluşması için harekete geçen sivil oluşumlar da yok değil. Adil seçimi hedefleyen bir sivil oluşumun kolları sıvayıp gönüllü seçmeni organize etmesinin bir gereklilik olduğunu tartışmaya gerek görmüyoruz artık. Ancak böyle bir hareketin bilgi ve iletişim teknolojilerini adil seçim amacına koşacak bir merkez kurmak üzere araç gereç, teknik altyapı ve emek sarfını içeren ek bir yatırım yapması mutlak bir zorunluluk mu? Seçimin adil gerçekleşmesini sağlamak amacıyla sandık tutanakları ve veri toplayan saha organizasyonunun sahip olduğu bilgi işleme ve iletme yatırımı bu işi kotarmak için yeterli olabilir mi? Herkesin cebinde GHz’ler düzeyinde saat frekansıyla işleyen işlemciyi, GB’lar düzeyinde veri saklama olanağını, çeşitli kanallarla İnternet erişimi sağlayan bir kapasiteyi var eden bir yatırım anlamına gelen cep telefonlarının oluşturduğu toplam güç, merkezi sisteme dayalı çözümlere bir alternatif olamaz mı? Fotoğraf bilgilerini ve kodlu bilgiyi toplamak gibi bir amaçla il, ilçe, mahalle düzeyinde örgütlenmek mümkünse bu bilgileri belirli noktalardaki cep telefonlarında konsantre etmek ve sonuçları dağıtık-örgütlü-sivil bir yapıda izlemek mümkün olabilir mi?
Yukarıdaki düşüncelerden hareketle ve iyimserlikten beslenen bir enerjiyle, seçim sürecinin adil ve şeffaf bir biçimde gerçekleşmesi amacına hizmet etmek üzere verinin toplanıp iletilebildiği bir mobil uygulama ortaya çıktı. Mobil Demokrat TR2023, üzerinden senaryoların oluşturulup ufak testlerin yapılabildiği, sandık tutanaklarının fotoğraflanıp kodlanabildiği, üretilen verinin kullanıcısı tarafından kendi tercihi olan kanallar üzerinden dolaşıma sokulabildiği ve bu yolla veri toplamanın mümkün kılınabildiği bir araç olma özelliğine sahip. Uygulama yazılımı, organize olmuş bireylerin, kendi oluşturdukları ve diğer bireylerden elde ettikleri verileri, sadece kendi istedikleri kişilerin cihazlarında biriktirebilmesini sağlayabilir; ve bu yolla merkezi bir bilgi-işlem merkezi yatırımı ve faaliyeti olmaksızın -veya buna bir alternatif olarak- sonuçların izlenmesinin önünü açabilir. Belki de en önemlisi, seçim tutanaklarının veriyi alan herkesçe çevrim içi olarak izlenmesini, buna bağlı sivil demokratik aksiyonların zamanında, saydam, kanıta dayalı, irili ufaklı otoriter kısıtlamalardan bağımsız ve etkili olarak devreye girmesini mümkün kılabilir.